Bijzonder Speelgoed Spelen en Spelletjes

De spelontwikkeling is de ontwikkeling die het kind doormaakt in het spelen. Spel ís ontwikkeling. Spel legt de verbinding tussen de echte wereld en de innerlijke wereld van het kind. De ontwikkeling in het spel van kinderen verloopt volgens fasen:

Manipulerend spel. (ongeveer de leeftijd van begin groep 1). Al manipulerend verkent het kind eigenschappen en kenmerken van allerlei voorwerpen. Dit legt niet alleen een goede basis voor allerlei reken- en wiskundige activiteiten, maar is ook voorwaarde om het spel te verdiepen. Pas dan gaan kinderen namelijk nieuwe betekenissen aan die materialen verbinden. En die betekenissen zijn weer van belang om tot goed rollen- en constructiespel te kunnen komen.
Rollenspel: Eenvoudig rollenspel en daarna uitgebreid rollenspel (ongeveer de leeftijd van eind groep 1, begin groep 2). Het kind gaat voorwerpen betekenissen geven. Het voorwerp wordt dan als symbool gebruikt voor iets anders. Kinderen gaan de rol die ze het voorwerp toekennen ook spelen. Ze laten poppetjes praten, bang worden, weglopen, enzovoort. Essentieel in deze fase is dat de kinderen taal gaan gebruiken bij het spelen met voorwerpen. Kinderen gaan zelf de rol aannemen van iemand en zijn zich daar ook van bewust. “En toen was ik de bakker ….” Ze gaan ook praten en handelen zoals de personen dat doen die ze spelen. Met deze ‘stap’ laat het kind zien dat het zich kan verplaatsen in andere personen of situaties.
Realistisch en thematisch rollenspel. (ongeveer de leeftijd van eind groep 2). Het kind kan samen met anderen een spelidee opbouwen en spelen. Het kan een rol vasthouden en inspelen op de rollen van anderen. Het handelen en de taal worden steeds meer gestuurd door het vooraf overdenken van de activiteit. Spel weerspiegelt de ontwikkelingsbevorderingen én bevordert de (totale) ontwikkeling.

Bij kinderen met autisme kan de ontwikkeling anders verlopen dan bij leeftijdsgenootjes, maar er vindt wel degelijk ontwikkeling plaats. Die ontwikkeling loopt vaak echter niet gelijk met de kalenderleeftijd. Je kind kan zijn 10de verjaardag vieren, maar op sociaal-emotioneel gebied functioneren als een 2-jarige, communicatie begrijpen op het niveau van een 4-jarige en wiskunde (bijvoorbeeld) begrijpen op het niveau van een 16-jarige. Kinderen met autisme kunnen veel verschillende ‘ontwikkelingsleeftijden’ hebben, en het is nuttig om dit helder in beeld te brengen. Dit geeft inzicht in wat je kind wel of niet snapt. Met een 10-jarige ga je immers op een andere manier om dan met een 4-jarige. Kinderen met autisme spelen niet zoals andere kinderen. Ze vertonen geen typisch spelgedrag. Er zijn kinderen die geen fantasie of verbeelding hebben en er zijn kinderen die zich zo in een rol inleven dat ze er zich moeilijk van kunnen losmaken. Tussen deze twee uitersten zitten een heleboel variaties.

Precies in het spelgedrag kan je een heel spectrum van autistische problemen zien. Mensen met autisme hebben een ander voorstellingsvermogen en moeite met betekenisverlening. Om normaal te kunnen spelen met andere kinderen moet je communicatievaardig zijn en de grotendeels abstracte regels van sociaal gedrag begrijpen. Je verbeelding helpt je om de gewone werkelijkheid na te spelen. Samen spelen met andere kinderen is bovendien nog veel moeilijker dan alleen spelen.

Kinderen met Downsyndroom kunnen zeer van elkaar verschillen in ontwikkeling. Dat geldt voor alle ontwikkelingsgebieden (cognitie; taal: spraak; motoriek: sociaal functioneren). Ook kan het functioneren op verschillende ontwikkelingsgebieden bij één en hetzelfde kind nogal uiteenlopen (bijvoorbeeld een redelijk goede motoriek gepaard gaande aan een beperkte taalvaardigheid of precies andersom). Het gaat dus steeds om zeer individuele profielen.

Het verloop van dementie verschilt per vorm van dementie en per persoon. De symptomen worden zichtbaar in de ontwikkeling van de ziekte. We geven als voorbeeld een globaal verloop van de dementie – veroorzaakt door de ziekte van Alzheimer – ingedeeld in vier algemene stadia. De lengte van een stadium is heel verschillend en ook deels afhankelijk van de oorzaak van de dementie. (Voorstadium, beginstadium, Concentratieproblemen, middenstadium, Intensieve zorg, Desoriëntatie). Bij dementie geld: actief blijven is niet alleen belangrijk voor de gezondheid, maar is ook belangrijk voor jullie samen. Door samen leuke dingen te doen, bouwen jullie samen ervaringen op, waar jij nog lang goede herinneringen aan kunt houden. Spelletjes kunnen daar zeker aan bijdragen.